بررسی نقش ادبیات مذهبی درپیروزی مشروطه(مطالعه موردی مشروطه خواهان تهران)

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ادبیات مذهبی در جنبش عدالتخواهی ومشروطه مردم تهران می باشد ،فرضیه تحقیق عبارت است از" مفاهیم مذهبی وآثار وگفتارروحانیون شیعه چه نقشی درپیروزی مشروطه خوهان تهران داشته است؟" برای ارزیابی این فرضیه سه بخش تالیف شده است: در بخش اول چارچوب نظری پژوهش براساس متون دینی ، ارائه شده است. ومنظور این است که باورهای مذهبی باعث، تغییر و تحول در محتوای باطنی انسان می شود ودرنهایت این تغییر درونی موجب تغییر و تحول در مظاهر عینی زندگی سیاسی - اجتماعی انسان می شود ودرنهایت ایدئولوژی شیعه به مثابه ی موتور انقلاب مشروطه عمل کرده است.در بخش دوم،به مصادیق، مفاهیم وادبیات مذهبی از جمله: قرآن، احساس تکلیف ،شهادت، مسجد ، منبر،امامت، انتظار ،عاشورا،روضه ومجالس عزاداری ،وتشبیهات مذهبی اشاره شده است. این باورها و نمادها در وجود مردم شیعه مذهب تهران ریشه داشته ورهبران مشروطه برای پی گیری انقلاب مشروطه از این مفاهیم استفاده کرده اند.دراین پژوهش با بررسی ادبیات مذهبی و نشان دادن قدرت برانگیختگی آن ، سعی شده بازتاب و تأثیر آنها در وقایع مشروطه تحلیل ومورد بررسی قرار گیرددر بخش سوم، به نقش نهاد روحانیت به عنوان متولیان مذهب شیعه پرداخته شده است.تمام سطوح روحانیت از طلاب تا مرجعیت درمشروطه ایفای نقش داشته اند و، نقش آنان باتوجه به سخنرانی ها، مکتوبات و اقدامات آنها بررسی شده است. روحانیون با استفاده از روحیه مذهبی مردم و با استناد به آیات و روایات، مردم را به دخالت در مسائل سیاسی و اجتماعی هدایت و ترغیب می کردندهمچنین آنها با به کار گیری قواعد فقه واصول تلاش نمودند تا ثابت کنند که مشروطه مخالفتی با شرع ندارد .